Kişilik özellikleri ile ilgiliçalışmalar uzun yıllardır psikoloji literatüründe oldukça dikkat çekmektedir. Son zamanlarda “Karanlık üçlü” (dark triad) olarak isimlendirilen narsizim, makyavelizm ve psikopati kişilik özellikleri yeni araştırmalara konu olmaktadır. Bu kişilik özellikleri psikoloji literatürüne yeni giren kavramlar olmamakla birlikte, kişiliğin karanlık yönleri olarak birlikte araştırılmaktadır (Paulhus ve Williams, 2002).
Narsisizm eğilimi olan bireyler, ilgi odağı olmaktan hoşlanmakta, dikkat çekmeyi sevmekte ve kalabalık karşısında olmayı istemektedir (Twenge ve Campell, 2010). Bu bireyler kendilerine hayranlık duymakta, kendi başarıları karşısında oldukça böbürlenmekte ve statü göstergelerine oldukça önem vermektedir (Miller, 2006). Ayrıca narsizm eğilimi olan kişiler, kendi hayatlarını her yönden en üst düzeye çıkarmak için durmadan bir yarış içerisindedirler. Yarış işe yaradığında bir gurur patlaması yaşayan bu kişler, yarışı kaybettiklerinde ise öfke ve suçlama krizleri yaşamaktadırlar (Twenge ve Campell, 2010).
Makyavelizm ise bireylerin kendi çıkarları için diğer insanları kullanmalarını kapsayan bir kişilik özelliği olarak tanımlanmaktadır (Wilson, Near & Miller, 1996). Makyavelizm eğilimi olan bireyler kendi amaçlarına ulaşmak için diğer bireyleri araç olarak gören ve onları kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilen kişilerdir (Christie & Geis, 1970). Psikopati eğilimi olan bireyler ise psikotik bir sendromu bulunmayan, entelektüel kapasiteleri normal olan fakat ahlaki değerlerden yoksun olan, pişmanlık duymayan ve kontrolsüz davranışlarda bulunan bireylerdir (Schulsinger, 1972).
Karanlık üçlü kişilik özellikleri bağlamında ele alınan narsist, makyavelist ve psikopati kişilik özellikleri klinik düzeyde olmayan ancak kişiliğin olumsuz özelliklerini barındıran bireyleri tanımlamak için kullanılmaktadır (Jonason & Webster, 2010).
Karanlık Üçlü Ölçeği
Lütfen aşağıdaki ifadeleri okuduktan sonra kendinizi değerlendirip sizin için en uygun seçeneğin karşısına çarpı (X) işareti koyunuz.
Kesinlikle Katılmıyorum (1) – Çoğunlukla katılmıyorum (2) – Katılmıyorum (3) – Bazen Katılmıyorum (4) – Kararsızım (5) – Bazen Katılıyorum (6) – Katılıyorum (7) – Çoğunlukla katılıyorum (8) – Kesinlikle Katılıyorum (9)
1. Kendi amacıma ulaşmak için başkalarını yönlendirme eğilimindeyim.
2. İstediğimi elde etmek için hileye veya yalana başvururum.
3. Amacıma ulaşmak için yağcılık yaparım.
4. Kendi çıkarlarım doğrultusunda başkalarını kullanma eğilimindeyim.
5. Yaptıklarımdan pişmanlık duymam.
6. Davranışlarımın ahlaki olup olmamasını umursamam.
7. Duyarsız veya katı yürekli olma eğilimindeyim.
8. Başkalarını küçümseme eğilimindeyim.
9. Diğerlerinin bana hayran olmasını isterim.
10. Başkalarının dikkatini üzerime çekmek isterim.
11. Prestij veya statü peşinde koşarım.
12. Başkalarından özel ilgi beklerim.
Puanlama:
Makyavelizm: 1. 2. 3. ve 4. maddelerin toplamı
Psikopati: 5. 6. 7. ve 8. maddelerin toplamı
Narsisizm: 9. 10. 11. ve 12. maddelerin toplamı
Karanlık Üçlü Kişilik Özelliği: Makyavelizm + Psikopati + Narsisizm
Kaynak: Jonason, P. K., & Webster, G. D. (2010). The dirty dozen: A concise measure of the dark triad. Psychological Assessment, 22(2), 420-432.
Eraslan-Çapan, B., Satıcı, S. A., Yılmaz, M. F., & Kayiş, A. R. (2015). Karanlık Üçlü Ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. 13. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulmuştur, 7-10 Ekim, Mersin, Türkiye.
duneca 